บทที่ 11 "มีกับไม่มี" เป็นสองสิ่งตรงกันข้าม
Updated: Nov 12, 2021
ซี่ดุมล้อล้อมแกนรถ
เพราะกลางแกนว่างเปล่า รถจึงแล่นได้
เคล้าดินปั้นภาชนะ
เนื่องจากมีที่ว่าง
จึงใช้ประโยชน์ได้
สร้างบ้านเจาะประตูหน้าต่าง
ด้วยบ้านมีที่ว่าง
จึงใช้ประโยชน์ได้
"มี" อำนวยความสะดวก
"ไม่มี" ก่อบทบาทนั่นเอง
คติธรรม
1) ชีวิตที่อิสระสมบูรณ์ มิใช่วางตนอยู่เหนือผู้อื่นและสรรพสิ่ง แต่เป็นการปล่อยวางจิตให้ว่าง เชื่อมสัมพันธ์กับสรรพสิ่งในโลกและคลุกคลีตีโมงกับมหาชน นี่คือเคล็ดลับแห่งความยั่งยืน
2) รู้จักพอ รู้คุณ สันทัดการแก้ปัญหาและให้อภัยประกอบขึ้นเป็นยาบำบัดรักษาจิต 4 ประเภท อันเป็นตำรับยาขนานเอกสำหรับรักษา “ข้อพิพาทโต้แย้งต่างๆ ”
3) มีเพียงจิตใจตนสอดคล้องกับเต๋าเท่านั้น จึงจะมีท่าทีที่ดีปฏิบัติต่อผู้อื่นและสรรพสิ่งได้
4) ชีวิตคนเราจะให้ผ่านไปโดยเปล่าประโยชน์มิได้ ควรต้องมีที่ว่างไว้เผื่อขาดเผื่อเหลือ การมีที่ว่างไว้เราจะได้เขียนภาพที่ใหม่กว่าและสวยงามกว่าได้
5) การปล่อยวาง มีแต่ปล่อยวางเท่านั้น อันที่จริงไม่ต้องถามว่า มีความเป็นไปได้หรือไม่ เพราะสิ่งที่เป็นไปได้แท้จริง คือย้อนคืนสู่ภาวะที่ว่างเปล่า ความว่างเปล่าเป็นภาวะสูงสุดในพุทธศาสนา
6) การยึดติดถือทิฐิย่อมนำมาซึ่งความทุกข์ การปล่อยวางเป็นยาขนานเอก การใช้ความว่างเปล่าอย่างชาญฉลาด ผลรับจึงจะอเนกอนันต์
